Niepokojące skutki przewlekłego stresu: 75-90% wizyt lekarskich z powodu dolegliwości związanych ze stresem i możliwej konsekwencji śmierci

Niepokojące skutki przewlekłego stresu: 75-90% wizyt lekarskich z powodu dolegliwości związanych ze stresem i możliwej konsekwencji śmierci

Wpływ przewlekłego stresu na mózg

Najnowsze statystyki wzbudziły alarm w globalnej społeczności zajmującej się zdrowiem. Niepokojący jest fakt, że 75–90% wszystkich wizyt lekarskich wynika z dolegliwości związanych ze stresem. Ponadto chroniczny stres powiązano z sześcioma głównymi przyczynami zgonów: chorobami serca, nowotworami, chorobami płuc, wypadkami, marskością wątroby i samobójstwami. Nigdy wcześniej zrozumienie głębokiego wpływu stresu na nasz mózg nie było tak ważne – jest to połączenie zakorzenione w naszej ewolucyjnej reakcji na zagrożenia. Kiedy jednak ta naturalna reakcja staje się chroniczna, mózg cierpi i następuje trwałe uszkodzenie.

Mózg, główny ośrodek kontroli naszego organizmu, jest podatny na negatywne skutki stresu. Chociaż stres jest nieodłączną częścią życia i służy jako reakcja „walcz lub uciekaj” na postrzegane zagrożenia, chroniczny stres może mieć niszczycielskie konsekwencje. Aktywacja „ośrodka strachu” w naszym mózgu, ciała migdałowatego, przez stres prowadzi do kaskady zdarzeń, od produkcji hormonu stresu, kortyzolu, po zwiększone stężenie glukozy i tętno. Chociaż są to naturalne reakcje na chwilowe zagrożenia, chroniczna aktywacja tych ścieżek może mieć poważne konsekwencje.

Kiedy ciało migdałowate znajduje się pod wpływem chronicznego stresu, pozostaje stale aktywne. To ciągłe zaangażowanie prowadzi do utrzymującego się podwyższonego poziomu kortyzolu, co z kolei prowadzi do problemów trawiennych, zaburzeń snu i osłabienia układu odpornościowego. Dodatkowo długotrwały stres zmniejsza ilość energii dostępnej dla innych obszarów mózgu i upośledza ich prawidłowe funkcjonowanie.

Jednym z najbardziej zauważalnych skutków przewlekłego stresu na mózg jest upośledzenie pamięci. Pod wpływem stresu nawet tak przyziemne wyzwania, jak znalezienie zagubionych kluczy, mogą stać się zadaniami nie do pokonania. Doktor Kerry Ressler, starszy pracownik naukowy w szpitalu McLean Hospital i profesor psychiatrii w Harvard Medical School, zauważa: „Mózg odwraca swoje zasoby, ponieważ znajduje się w trybie przetrwania, a nie w trybie pamięci”. Ponadto przewlekły stres może powodować zmiany w strukturze mózgu. Równowaga pomiędzy istotą szarą i białą, kluczowymi elementami naszego mózgu odpowiedzialnymi za podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów i przekazywanie informacji, może zostać poważnie zakłócona.

Niepokojące jest to, że stres może zabić komórki mózgowe, szczególnie w hipokampie, regionie zaangażowanym w tworzenie pamięci. Pomimo zdolności naszego mózgu do wytwarzania nowych neuronów, badania pokazują, że te nowo utworzone komórki są bardziej podatne na śmierć w stresujących warunkach. Ponadto obszary mózgu związane z emocjami, metabolizmem i pamięcią mogą się kurczyć z powodu przewlekłego stresu.

Ale nie wszystko jest ponure. Umiarkowany stres może wzmocnić funkcje poznawcze, wzmocnić połączenia nerwowe oraz poprawić pamięć i czas koncentracji. Efekty te wyjaśniają, dlaczego niektórzy ludzie radzą sobie dobrze pod presją.

Przełomowe badanie przeprowadzone na Wydziale Nauk o Mózgu i Kognitywistyce DGIST przedstawiło zdumiewające dowody: przewlekły stres wyzwala reakcję autofagicznej śmierci komórek w nerwowych komórkach macierzystych hipokampa. Autofagia, komórkowy proces samotrawienia i recyklingu, może w pewnych warunkach prowadzić do samozniszczenia komórek. Zespół profesora Seong-Woon Yu odkrył, że śmierć komórek hipokampa związana ze stresem następuje poprzez mechanizm autofagiczny. Rzuca to jasne światło na wyraźny związek między stresem a defektami poznawczymi, zaburzeniami nastroju, a nawet chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak demencja.

Zasadniczo nauka jest jasna:Stres powoduje uszkodzenie mózgu. Mamy nadzieję, że dzięki lepszemu zrozumieniu tego zjawiska i jego mechanizmów w przyszłości można będzie opracować skuteczniejsze metody leczenia dolegliwości związanych ze stresem, zaburzeń psychicznych i chorób neurodegeneracyjnych.

Podsumowując, chociaż stres jest nieuniknionym aspektem życia, jego chroniczne przejawy mają niezaprzeczalny i poważny wpływ na mózg. Świadomość tego może kierować osobistymi strategiami łagodzenia jego skutków i stanowić podstawę przyszłych wysiłków naukowych dotyczących uszkodzeń mózgu związanych ze stresem.